Copyright © 2016 Ligonier Ministries

Wydanie drugie

O ile nie zaznaczono inaczej, cytaty biblijne pochodzą z: Biblia to jest Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Nowy przekład z języków hebrajskiego i greckiego opracowany przez Komisję Przekładu Pisma Świętego, Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne, Warszawa 1975 (tzw. Biblia warszawska, wydanie I).

Przedmowa

Kim jest Jezus? Prawie każdy dorosły wyrobił sobie o Nim jakąś opinię. Opinie te mogą być powierzchowne, nieprzemyślane albo wręcz heretyckie. Jednak to prawda o Jezusie, a nie zwykłe opinie, ma znaczenie… i to znaczenie wieczne.

Ci, którzy nazywają się chrześcijanami, wyznają, że naśladują Chrystusa jako Jego uczniowie. Posługują się chrystologią – doktryną o Chrystusie – która odzwierciedla ich poglądy na Jego temat. Chrystologia ta może być wyrażana w sposób niejawny lub bezpośredni. Może prezentować głębię biblijnego objawienia oraz historycznej refleksji chrześcijańskiej na temat Pisma Świętego, może też być nowatorska i oderwana od Bożego Słowa. Każdy, kto uważa się za chrześcijanina, musi przyjąć jakąś chrystologię.

Ponieważ naśladowanie Chrystusa jest dla chrześcijaństwa zasadnicze, Kościół przez wieki pracował nad tym, by głosić historycznego i biblijnego Chrystusa, a nie Chrystusa naszych wyobrażeń. Chrześcijanie sformułowali biblijne nauczanie na temat Chrystusa w takich historycznych dokumentach jak Nicejskie Wyznanie Wiary, Chalcedońskie Wyznanie Wiary, Katechizm Heidelberski czy Westminsterskie Wyznanie Wiary.

Dokumenty te są dziś często lekceważone i błędnie rozumiane, co powoduje zamieszanie dotyczące osoby i dzieła Chrystusa. Dla chwały Chrystusa oraz dla zbudowania Jego ludu niniejszy dokument pt. Stanowisko Ligonier na temat chrystologii stara się ująć historyczną, prawowierną, biblijną chrystologię Kościoła chrześcijańskiego w formie prostej do deklarowania, użytecznej we wzmacnianiu wiary Kościoła; formie, która może również służyć jako wspólne wyznanie, wokół którego wierni z różnych Kościołów zgromadzą się we wspólnej misji. Dokument ten nie zastępuje historycznych wyznań wiary czy też konfesji, ale jest ich uzupełnieniem, wyrażającym wspólne nauczanie na temat tego, kim Chrystus jest oraz czego dokonał. Niech Chrystus użyje go dla Swego królestwa.

W imię wcielonego Syna Bożego, naszego Proroka, Kapłana i Króla.

R.C. Sproul

wiosna 2016

Deklaracja

Wyznajemy tajemnicę i cud

Boga, który stał się ciałem,

i radujemy się w naszym wielkim zbawieniu

przez Jezusa Chrystusa, naszego Pana.

Z Ojcem i Duchem Świętym

Syn stworzył wszystkie rzeczy,

podtrzymuje wszystkie rzeczy

i czyni wszystkie rzeczy nowymi.

Prawdziwie Bóg

stał się prawdziwie człowiekiem,

dwie natury w jednej osobie.

Narodził się z Dziewicy Marii

i żył pośród nas.

Ukrzyżowany, zmarł i został pochowany.

Powstał trzeciego dnia,

wstąpił do nieba

i przyjdzie ponownie

w chwale i sądzie.

Dla nas

zachował Prawo,

zadośćuczynił za grzech

i zaspokoił Boży gniew.

Zabrał naszą splugawioną szatę

i dał nam Swój płaszcz sprawiedliwości.

Jest naszym Prorokiem, Kapłanem i Królem,

buduje Swój Kościół,

wstawia się za nami

i panuje nad wszystkimi rzeczami.

Jezus Chrystus jest Panem,

wychwalamy Jego święte Imię na wieki.

Amen.

Twierdzenia i zaprzeczenia z odnośnikami biblijnymi.

Artykuł 1

Twierdzimy, że Jezus Chrystus jest historycznym wcieleniem wiecznego Syna Bożego, drugiej osoby Trójcy Świętej. Jest On Chrystusem, Bożym obiecanym Mesjaszem[1].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że Jezus Chrystus jest zwykłym człowiekiem albo że był fikcyjnym wytworem wczesnego Kościoła chrześcijańskiego.

Artykuł 2

Twierdzimy, że w jedności Boga wiecznie zrodzony Syn jest konsubstancjalny – współistotny (homoousios), współrówny oraz współwieczny z Ojcem i Duchem Świętym[2].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że Syn jest po prostu podobny do Boga (homoiousios) lub że był adoptowany przez Ojca jako Jego Syn. Zaprzeczamy twierdzeniu o wiecznym podporządkowaniu Syna wobec Ojca w ontologicznej Trójcy.

Artykuł 3

Twierdzimy, razem z Symbolami Nicejskim i Chalcedońskim, że Jezus Chrystus jest zarazem prawdziwie Bogiem, jak i prawdziwie człowiekiem, dwiema naturami zjednoczonymi w jednej osobie na zawsze[3].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że Syn był stworzony. Zaprzeczamy twierdzeniu, że był kiedykolwiek czas, gdy Syn nie był boski. Zaprzeczamy twierdzeniu, że ludzkie ciało i dusza Jezusa Chrystusa istniały przed historycznym wcieleniem Syna.

Artykuł 4

Wyznajemy unię hipostatyczną, polegającą na tym, że dwie natury Jezusa Chrystusa są zjednoczone w Jego jednej osobie bez zmieszania, bez zmiany, bez podzielenia i bez rozłączenia[4].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że rozróżnienie pomiędzy dwiema naturami jest ich rozdzieleniem.

Artykuł 5

Twierdzimy, że we wcieleniu Jezusa Chrystusa Jego boska oraz ludzka natura zachowują swoje własne atrybuty i pozostają nienaruszone. Twierdzimy, że atrybuty obu natur należą do jednej osoby Jezusa Chrystusa[5].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że ludzka natura Jezusa Chrystusa posiada boskie atrybuty lub że może zawierać boską naturę. Zaprzeczamy twierdzeniu, że boska natura komunikuje boskie atrybuty ludzkiej naturze. Zaprzeczamy twierdzeniu, że Syn odłożył lub zrezygnował z jakiegokolwiek ze Swoich boskich atrybutów we wcieleniu.

Artykuł 6

Twierdzimy, że Jezus Chrystus jest widzialnym obrazem Boga, że jest standardem prawdziwego człowieczeństwa i że w naszym odkupieniu zostaniemy ostatecznie upodobnieni na Jego obraz[6].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że Jezus Chrystus był mniej niż prawdziwym człowiekiem, że tylko wyglądał jak człowiek lub że brakowało Mu rozumnej ludzkiej duszy. Zaprzeczamy twierdzeniu, że w unii hipostatycznej Syn przybrał raczej ludzką osobę niż ludzką naturę.

Artykuł 7

Twierdzimy, że jako prawdziwie człowiek Jezus Chrystus posiadał w Swoim stanie uniżenia wszystkie naturalne ograniczenia i słabości ludzkiej natury. Twierdzimy, że choć został uczyniony podobnym do nas we wszystkich aspektach, był bez grzechu[7].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że Jezus Chrystus zgrzeszył. Zaprzeczamy również twierdzeniu, że Jezus Chrystus nie doświadczył prawdziwie cierpienia, kuszenia czy też niedostatku. Zaprzeczamy twierdzeniu, że grzech jest przyrodzonym atrybutem prawdziwego człowieczeństwa Jezusa Chrystusa oraz że Jego bezgrzeszność jest nie do pogodzenia z Jego istnieniem jako prawdziwego człowieka.

Artykuł 8

Twierdzimy, że historyczny Jezus Chrystus przez moc Ducha Świętego został cudownie poczęty i narodził się z Dziewicy Marii. Twierdzimy, za Wyznaniem Chalcedońskim, że jest ona słusznie nazywana matką Boga (theotokos) w tym sensie, że dziecko, które urodziła, jest wcielonym Synem Bożym, drugą osobą Trójcy Świętej[8].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że Jezus Chrystus otrzymał Swoją boską naturę od Marii albo że Jego bezgrzeszność pochodziła od niej.

Artykuł 9

Twierdzimy, że Jezus Chrystus jest ostatnim Adamem, który z powodzeniem ukończył wyznaczone zadanie w każdym punkcie, w którym pierwszy Adam zawiódł, oraz że Jezus Chrystus jest głową Swego ludu, ciała Chrystusa[9].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że Jezus Chrystus przyjął upadłą ludzką naturę albo że odziedziczył grzech pierworodny.

Artykuł 10

Twierdzimy, że zarówno w aktywnym, jak i biernym posłuszeństwie Jezus Chrystus w swoim doskonałym życiu całkowicie wypełnił słuszne wymogi prawa w naszym imieniu oraz że poniósł karę z powodu naszych grzechów przez Swoją śmierć na krzyżu[10].

Zaprzeczamy twierdzeniu, by Jezus Chrystus w jakimkolwiek aspekcie nie przestrzegał albo nie wypełniał prawa Bożego. Zaprzeczamy twierdzeniu, że zniósł prawo moralne.

Artykuł 11

Twierdzimy, że na krzyżu Jezus Chrystus ofiarował Siebie samego jako zastępczą ofiarę pojednania za grzechy Swojego ludu, przebłagując gniew Boga i zaspokajając sprawiedliwość Bożą, a także zwyciężył nad grzechem, śmiercią i Szatanem[11].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że śmierć Jezusa Chrystusa była okupem dla Szatana. Zaprzeczamy twierdzeniu, że śmierć Jezusa Chrystusa była zaledwie przykładem, zaledwie zwycięstwem nad Szatanem albo zaledwie demonstracją moralności Bożych rządów.

Artykuł 12

Wyznajemy doktrynę podwójnego przypisania, tzn. że nasz grzech jest przypisany Jezusowi Chrystusowi, a Jego sprawiedliwość jest przez wiarę przypisana nam[12].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że grzech jest odpuszczany bez sądu. Zaprzeczamy twierdzeniu, że aktywne posłuszeństwo Jezusa Chrystusa nie jest nam przypisane.

Artykuł 13

Twierdzimy, że trzeciego dnia Jezus Chrystus powstał z martwych oraz że był widziany w ciele przez wielu[13].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że Jezus Chrystus jedynie wyglądał na zmarłego albo że tylko Jego duch przetrwał, albo że Jego zmartwychwstanie miało miejsce jedynie w sercach Jego naśladowców.

Artykuł 14

Twierdzimy, że w Swoim stanie wywyższenia Jezus Chrystus jest pierwocinami zmartwychwstania, że pokonał zarówno grzech, jak i śmierć, i że my w jedności z Nim również zmartwychwstaniemy[14].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że uwielbione, zmartwychwstałe ciało Jezusa Chrystusa było całkowicie innym ciałem od tego, które zostało złożone do grobu w ogrodzie. Zaprzeczamy twierdzeniu, że nasze zmartwychwstanie jest zmartwychwstaniem jedynie naszych duchów poza naszymi ciałami.

Artykuł 15

Twierdzimy, że Jezus Chrystus wstąpił na Swój niebiański tron po prawicy Boga Ojca, że obecnie panuje jako Król i że powróci widzialnie w mocy i chwale[15].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że Jezus Chrystus mylił się co do czasu Swojego powrotu.

Artykuł 16

Twierdzimy, że Jezus Chrystus wylał Swojego Ducha w dniu Pięćdziesiątnicy oraz że w obecnym czasie króluje ponad wszystkim, wstawiając się za Swoim ludem, oraz że buduje Swój Kościół, którego jest jedyną głową[16].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że Jezus Chrystus wyznaczył biskupa Rzymu jako Swojego zastępcę albo że jakakolwiek osoba inna niż Jezus Chrystus może być głową Kościoła.

Artykuł 17

Twierdzimy, że Jezus Chrystus przyjdzie ponownie w chwale, aby sądzić wszystkich ludzi, i ostatecznie pokona wszystkich Swoich wrogów, zniszczy śmierć i zapoczątkuje nowe niebiosa i nową ziemię, w których On będzie panować w sprawiedliwości[17].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że ostateczny powrót Jezusa Chrystusa miał miejsce w roku 70 n.e. oraz że Jego przyjście oraz towarzyszące temu wydarzenia powinny być postrzegane jedynie symbolicznie.

Artykuł 18

Twierdzimy, że ci, którzy wierzą w imię Pana Jezusa Chrystusa zostaną powitani w Jego wiecznym królestwie, a ci, którzy nie wierzą w Niego, będą cierpieć wieczną świadomą karę w piekle[18].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że każda osoba będzie zbawiona. Zaprzeczamy też twierdzeniu, że ci, którzy umierają bez wiary w Jezusa Chrystusa, będą unicestwieni.

Artykuł 19

Twierdzimy, że wszyscy ci, którzy zostali wybrani w Jezusie Chrystusie przed założeniem świata i którzy są zjednoczeni z Nim przez wiarę, korzystają ze wspólnoty z Nim i ze sobą nawzajem. Twierdzimy, że w Jezusie Chrystusie korzystamy z wszelkiego duchowego błogosławieństwa, włączając w to usprawiedliwienie, usynowienie, uświęcenie i uwielbienie[19].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że Jezus Chrystus i Jego zbawcze dzieło mogą być oddzielone od siebie. Zaprzeczamy twierdzeniu, że jesteśmy w stanie uczestniczyć w zbawczym dziele Jezusa Chrystusa, pomijając Jego samego. Zaprzeczamy twierdzeniu, że możemy być zjednoczeni z Jezusem Chrystusem, a nie być zjednoczeni z Jego ciałem, Kościołem.

Artykuł 20

Wyznajemy doktrynę usprawiedliwienia jedynie przez wiarę, w której Bóg uznaje nas za sprawiedliwych jedynie aktem swej łaski, na podstawie samej wiary jedynie w osobę i dzieło Jezusa Chrystusa, poza naszymi osobistymi zasługami albo uczynkami. Stwierdzamy również, że zaprzeczać doktrynie usprawiedliwienia jedynie przez wiarę to zaprzeczać Ewangelii[20].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że jesteśmy usprawiedliwieni na podstawie jakiegokolwiek wlania w nas łaski. Zaprzeczamy twierdzeniu, że jesteśmy usprawiedliwieni dopiero wtedy, gdy stajemy się wewnętrznie sprawiedliwi. Zaprzeczamy twierdzeniu, że to usprawiedliwienie jest obecnie – albo że kiedykolwiek będzie – oparte na naszej wierności.

Artykuł 21

Wyznajemy doktrynę uświęcenia, że Bóg, mocą Ducha Świętego, na podstawie dzieła Jezusa Chrystusa, wyzwala nas z królowania mocy grzechu, oddziela nas i czyni nas świętymi przez upodabnianie nas coraz bardziej do Swego Syna. Twierdzimy, że uświęcenie jest dziełem Bożej łaski, trwale złączonym z usprawiedliwieniem, choć jednocześnie jest czymś innym niż usprawiedliwienie. Twierdzimy, że w boskim dziele uświęcenia nie jesteśmy po prostu bierni, ale ponosimy odpowiedzialność zastosowania się do wyznaczonych środków łaski w naszym ciągłym dążeniu do umierania dla grzechu i życia w posłuszeństwie Panu[21].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że człowiek jest usprawiedliwiony bez natychmiastowego przynoszenia owocu jedności z Jezusem Chrystusem w uświęceniu. Zaprzeczamy twierdzeniu, że nasze dobre uczynki, chociaż miłe dla Boga w Jezusie Chrystusie, przyczyniają się do naszego usprawiedliwienia. Zaprzeczamy twierdzeniu, że w tym życiu nasza walka z zamieszkującym w nas grzechem ustanie, mimo że grzech nad nami nie panuje.

Artykuł 22

Twierdzimy, że Jezus Chrystus jest jedynym pośrednikiem pomiędzy Bogiem a Swoim ludem. Wyznajemy pośredniczącą rolę Jezusa Chrystusa jako Proroka, Kapłana i Króla zarówno w Jego stanie uniżenia, jak i w stanie wywyższenia. Twierdzimy, że został On namaszczony przez Ducha Świętego po to, aby wykonać pośredniczącą służbę, do której został powołany przez Ojca[22].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że Bóg miał lub że będzie miał jakiekolwiek inne wcielenia albo że są lub będą jacykolwiek ludzcy pośrednicy odkupienia inni niż Pan Jezus Chrystus. Zaprzeczamy twierdzeniu, że istnieje zbawienie poza samym Chrystusem.

Artykuł 23

Twierdzimy, że jako najwyższy Prorok Boga Jezus Chrystus był zarówno podmiotem, jak i przedmiotem proroctwa. Twierdzimy, że Jezus Chrystus objawił i ogłosił wolę Bożą, prorokował przyszłe wydarzenia oraz sam jest wypełnieniem Bożych obietnic[23].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że Jezus Chrystus kiedykolwiek wypowiedział fałszywe proroctwo lub fałszywe słowo albo że nie był w stanie albo nie będzie w stanie wypełnić wszystkich przepowiedni dotyczących Jego samego.

Artykuł 24

Twierdzimy, że Jezus Chrystus jest naszym Wielkim Arcykapłanem według porządku Melchizedeka, który złożył doskonałą ofiarę z samego Siebie w naszym imieniu i nadal wstawia się za nami przed Ojcem. Twierdzimy, że Jezus Chrystus jest zarówno podmiotem, jak i przedmiotem najwyższej ofiary odkupienia[24].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że Jezus Chrystus, będąc z pokolenia Judy, a nie z pokolenia Lewiego, jest wykluczony ze służby jako nasz kapłan. Zaprzeczamy twierdzeniu, że On nieustannie składa siebie w ofierze we Mszy Świętej jako ofiara i kapłan, nawet w bezkrwawy sposób. Zaprzeczamy twierdzeniu, że Chrystus stał się kapłanem tylko w niebie, a nie był nim na ziemi.

Artykuł 25

Twierdzimy, że jako Król Jezus Chrystus króluje w najwyższym stopniu ponad wszelką ziemską i ponadnaturalną władzą teraz i na wieki[25].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że królestwo Jezusa Chrystusa jest jedynie politycznym królestwem tego świata. Zaprzeczamy twierdzeniu, że ziemscy władcy nie są przed Nim odpowiedzialni.

Artykuł 26

Twierdzimy, że gdy Jezus Chrystus pokona wszystkich Swoich wrogów, przekaże Swoje królestwo Ojcu. Twierdzimy, że w nowym niebie i nowej ziemi Bóg będzie ze Swoim ludem oraz że wierni widzieć będą Jezusa Chrystusa twarzą w twarz, będą podobni do Niego i będą cieszyć się Nim na zawsze[26].

Zaprzeczamy twierdzeniu, że jest jakakolwiek inna nadzieja dla ludzkości lub jakiekolwiek inne imię czy sposób na znalezienie zbawienia, jak tylko w Jezusie Chrystusie.

Esej wyjaśniający

Pewnego dnia cała ziemia zabrzmi w jednym wyznaniu: „Jezus Chrystus jest Panem” (Flp 2:11). Ta krótka sentencja jest przepełniona znaczeniem. Powiedzieć, że Jezus jest Chrystusem, to powiedzieć, że jest „Namaszczony”; to powiedzieć, że jest obiecanym i długo oczekiwanym Mesjaszem.

Powiedzieć, że Jezus Chrystus jest Panem, to powiedzieć, że jest prawdziwym Bogiem z prawdziwego Boga. Wcielenie jest cudem cudów, zdumiewającą tajemnicą. Bóg stał się ciałem. Nawet nazwać Go Jezus to powiedzieć, że jest On jedynym Zbawicielem. Przyszedł na świat z misją, aby zbawić Swój lud z ich grzechów (Mt 1:21).

„Jezus Chrystus jest Panem” to credo – zwięzłe wyznanie wiary. Angielskie słowo creed pochodzi od łacińskiego słowa credo, które znaczy „wierzę”. To krótkie credo ogłasza to, w co wierzymy odnośnie do Chrystusa. Niektórzy uważają, że 1 Tm 3:16 być może również jest wyznaniem wiary. Wskazują na to dwie kwestie. Po pierwsze, apostoł Paweł użył wyrażenia: „z całą mocą wyznajemy” (Biblia Paulińska). Po drugie, frazy tego wiersza są rytmiczne i poetycko wyrażone. Tworzą zwięzłe wyrażenie wcielonego Chrystusa.

Ten, który objawił się w ciele, został usprawiedliwiony w duchu, ukazał się aniołom, był zwiastowany między poganami, uwierzono w niego na świecie, wzięty został w górę do chwały (1 Tm 3:16)

Wzorzec biblijny jest ważny. Gdy wczesny Kościół zwoływał sobory i tworzył wyznania wiary, nie tworzył nowej metody wyznawania wiary. Kontynuował to, co ustaliła biblijna tradycja.

Gdy pojawiały się kwestie sporne, wczesny Kościół zajmował pewne stanowiska. Co więcej, wielu uważa, że również potrzeby liturgiczne – dążenie do czystego uwielbienia – skłoniły Kościół do zaangażowania w komponowanie wyznań wiary. Jest to szczególnie prawdziwe w odniesieniu do doktryny o Chrystusie. Zasadnicza prawda o osobie i dziele Jezusa była znakiem probierczym chrześcijaństwa na przestrzeni wieków.

Sami pisarze Nowego Testamentu walczyli z fałszywymi ideami odnoszącymi się do tożsamości i dzieła Chrystusa. We Kościele wczesnych wieków różne grupy kwestionowały prawdziwe człowieczeństwo Chrystusa. Jedna z tych grup, doketyści, twierdziła, że Jezus jedynie „wydawał się” człowiekiem. Inni heretycy – tacy jak arianie – kwestionowali prawdziwą boskość Chrystusa, twierdząc, że był On mniejszy niż Bóg Ojciec. Późniejsze grupy błądziły w określeniu tego, w jaki sposób dwie natury Chrystusa – prawdziwe człowieczeństwo i prawdziwe bóstwo – są zjednoczone w Jego jednej osobie.

Wczesny Kościół odpowiedział na te wyzwania i błędy poprzez zwoływanie soborów i pisanie wyznań wiary, które podsumowywały nauczanie Biblii odnoszące się do centralnej prawdy wiary chrześcijańskiej. Te wyznania wiary są bogatym dziedzictwem przekazywanym z pokolenia na pokolenie. W związku z tym dziś mamy takie źródła jak: Apostolskie Wyznanie Wiary, Nicejskie Wyznanie Wiary oraz Chalcedońskie Wyznanie Wiary. Wyznania te stanowią linie wyznaczające czytelne granice pomiędzy ortodoksją i herezją.

Wyznania wiary służyły do tego, by hartować Kościół i dzięki łaskawej i panującej ręce Boga prowadzić chrześcijan ku wiernemu głoszeniu Ewangelii. Recytowane są dzisiaj jako świadectwo swej nieprzemijającej wartości. Przypominają nam, że Chrystus jest w centrum naszej teologii oraz w centrum naszego uwielbienia. Wyznania te wzywają członków Kościoła, aby „podjęli walkę o wiarę, która raz na zawsze została przekazana świętym” (Jud 1:3).

Jednak wyznania te wskazują tylko na dzieło Chrystusa – nie są pełnym objaśnieniem Ewangelii. Prawdziwy podział widzialnego Kościoła nastąpił w czasie Reformacji. Kluczowym zagadnieniem było wówczas dzieło Chrystusa, a dokładniej debata wokół doktryny usprawiedliwienia tylko przez wiarę, która stanowiła centralną kontrowersję leżącą u podwalin Reformacji. W tym miejscu Kościół podzielił się na protestantyzm i katolicyzm. Protestantyzm wyznawał doktrynę usprawiedliwienia tylko przez wiarę (sola fide), podczas gdy katolicyzm, podążając za dekretami Soboru Trydenckiego, odrzucał doktrynę o usprawiedliwieniu tylko przez wiarę, optując zamiast tego za usprawiedliwieniem jako rezultatem współpracy wiary i uczynków. Reformacja ujawniła również różnicę w innej kwestii, a mianowicie w najwyższym i jedynym zwierzchnictwie Jezusa Chrystusa w stosunku do Jego Kościoła oraz właściwie w stosunku do wszystkich rzeczy.

Rozważane wspólnie, jednoczące wyznania wiary wczesnego Kościoła oraz Reformacja stanowią wytyczne dla Kościoła w zwiastowaniu Ewangelii, która jest wierna Biblii. Wyznania wiary oraz różne konfesje i katechizmy Reformacji podsumowują tę wiarę i przynoszą przejrzystość jej oraz Ewangelii.

Dokument Słowo stało się ciałem. Stanowisko Ligonier na temat chrystologii pokornie próbuje zaoferować Kościołowi tego pokolenia – i z Bożym błogosławieństwem pokoleniom, które mają przyjść – zwięzłe stanowisko dotyczące osoby i dzieła Chrystusa, które czerpie z przeszłości: zarówno z jednoczących wyznań wiary, jak również z teologii Reformacji. Być może to stanowisko i towarzyszące mu dwadzieścia sześć artykułów twierdzeń i zaprzeczeń mogą służyć jako katalizator dalszych dyskusji i refleksji na temat tych kluczowych spraw w chrystologii. Być może to stanowisko okaże się samo w sobie przydatne dla Kościoła. Włożono wiele wysiłku w uczynienie tego stanowiska możliwym do publicznego odczytywania. Pragniemy, aby każda osoba, która zetknie się z tym oświadczeniem, wiedziała, że „Jezus Chrystus jest Panem”.

Stanowisko

Stanowisko nasze składa się z sześciu strof albo sekcji. Pierwsza służy jako wstęp, posiadający dwa kluczowe słowa: wyznajemy i radujemy się. Bóg objawił zarówno Siebie, jak i Swoją wolę na kartach Pisma Świętego. Jednakże istnieją w dalszym ciągu „rzeczy tajemne”, które należą tylko do Niego samego (Pwt 29:29). Musimy zawsze pamiętać o naszych ograniczeniach w zakresie teologii. Zaczynamy więc od wyznania tajemnicy i cudu Ewangelii. Głównym celem tej Deklaracji jest wcielenie, które zwięźle definiujemy słowami: „Bóg stał się ciałem”. Osoba Chrystusa natychmiast prowadzi do dzieła Chrystusa, dlatego wspólnie radujemy się z Chrystusowego dzieła zbawienia.

Druga sekcja podkreśla prawdziwą boskość Chrystusa, uznając Go za równorzędnego wśród osób trójjedynego Boga. Strofa ta kończy się ponownym zaprezentowaniem formuły Chalcedońskiej z Wyznania Wiary Soboru Chalcedońskiego. Od momentu wcielenia Chrystusa i już na zawsze będzie On miał dwie natury w jednej osobie.

Ekspozycja wcielenia znajduje się w trzeciej sekcji, podkreślającej prawdziwe człowieczeństwo Chrystusa. Chrystus się narodził. Jest Immanuelem, to znaczy „Bogiem z nami” (Mt 1:23). Wyznajemy tu Jego śmierć, pogrzebanie, zmartwychwstanie, wniebowstąpienie i powtórne przyjście. Są one historycznymi faktami wcielenia.

Teologiczne fakty dotyczące wcielenia występują w czwartej części, opierając się na spostrzeżeniach z czasów Reformacji. Dla nas Chrystus był doskonale posłuszny. Zachował Prawo (aktywne posłuszeństwo) i zapłacił karę przewidzianą przez Prawo (bierne posłuszeństwo). Był barankiem bez skazy, który stał się ofiarą przebłagalną dla nas. Rozwiązał najbardziej palący problem, wobec którego staje ludzkość: gniew Świętego Boga. Część ta kończy się ogłoszeniem doktryny przypisania. Nasze grzechy zostały przypisane – albo zaliczone – Chrystusowi, podczas gdy Jego sprawiedliwość została przypisana nam. Mamy pokój z Bogiem tylko i wyłącznie dzięki temu, co uczynił dla nas Chrystus. Jesteśmy okryci Jego sprawiedliwością.

Potrójny urząd (munus triplex) Chrystusa jest użyteczną konstrukcją teologiczną, która zwięźle wyraża dzieło Chrystusa. Trzy urzędy: proroka, kapłana i króla były odrębnymi rolami w Starym Testamencie. Jezus łączy je wszystkie w jednej osobie i wypełnia w sposób doskonały. Rozważamy tu nie tylko Jego dzieło pośrednictwa w przeszłości na krzyżu, ale również Jego obecną pracę jako naszego orędownika po prawicy Ojca.

Końcowa sekcja wyraża się w pojedynczym, zwięzłym wyznaniu: „Jezus Chrystus jest Panem”. Cała prawda teologii prowadzi do doksologii, uwielbienia. W konsekwencji stanowisko nasze kończy się kluczowym słowem uwielbienia. Poprzez uwielbienie Chrystusa teraz przygotowujemy się do naszej pracy w wieczności.

Dwadzieścia sześć artykułów twierdzących i zaprzeczających

Sformułowania zawarte w tej Deklaracji są wprowadzeniem do studium chrystologii, zaproszeniem do badania bogactwa biblijnego nauczania na temat osoby i dzieła Chrystusa. Aby wprowadzić nas głębiej w temat dodano dwadzieścia sześć artykułów twierdzeń i zaprzeczeń, każde z towarzyszącymi dowodami biblijnymi. Każdy główny tekst został w pełni opisany, dołączono także teksty uzupełniające. Artykuły te są kluczowe. Ustalają one granice biblijnego nauczania na temat osoby i dzieła Chrystusa.

Artykuł 1 służy jako wstęp potwierdzający wcielenie.

Artykuł 2 stwierdza prawdziwe bóstwo Chrystusa, natomiast artykuły 3-5 przedstawiają biblijną chrystologię jednej osoby i dwóch natur. Artykuły 6-9 odsłaniają prawdziwe człowieczeństwo Chrystusa. Artykuły 10-26 przenoszą naszą uwagę od osoby Chrystusa do dzieła Chrystusa. Rozpoczynają się od potwierdzenia doktryny zbawienia, a kończą zarysem potrójnego urzędu Chrystusa.

Zaprzeczenia są niezwykle istotne. W naszych tolerancyjnych czasach jest raczej niemodne zaprzeczać czyimś wierzeniom, jednak owe artykuły twierdzeń i zaprzeczeń nie są wyrazem pychy czy zarozumiałości. Zamiast tego oferujemy je z nadzieją pomocy Kościołowi, aby trwał w bezpieczeństwie i obfitości biblijnego nauczania. 2 List Jana 9 oznajmia: „Kto się za daleko zapędza i nie trzyma się nauki Chrystusowej, nie ma Boga”. Odnosi się to do odchodzenia zbyt daleko od biblijnego nauczania o Chrystusie albo wychodzenia poza wyznaczone granice chrystologii objawionej w Bożym Słowie. Dwadzieścia sześć artykułów rozszerza to oświadczenie w różnych kierunkach, więc artykuły te mogą same w sobie prowadzić do głębszego biblijnego nauczania o Chrystusie.

Ktoś może słusznie zapytać, czy ten dokument jest w ogóle konieczny. To dobre pytanie. W związku z nim podajemy trzy powody jego powstania. Ufamy, że będzie on służył w czasie uwielbienia i współczesnego nauczania poprzez odniesienie się zarówno do starożytnych, jak i obecnych kwestii. Mamy również nadzieję, że tym, którzy pełnią posługę Ewangelii, dadzą możliwość rozpoznawania innych partnerów w służbie. Wreszcie mamy poczucie, że nadchodzą trudne czasy dla Kościoła, i mamy nadzieję, że to stanowisko będzie przypominać nam istotę Ewangelii – jej piękno, niezbędność oraz nagłą potrzebę. Rozważmy każdy z tych powodów:

Dla uwielbienia i zbudowania

Ligonier pokornie ofiarowuje ten dokument Kościołowi. Od pierwszych wieków chrześcijanie używali wyznań wiary w liturgii kościelnej. Mamy nadzieję, że to oświadczenie posłuży temu samemu celowi. Wyznania wiary mogą być pomocnym narzędziem dydaktycznym do poszerzania horyzontów biblijnego nauczania. Mamy również nadzieję, że to stanowisko oraz dwadzieścia sześć artykułów zostanie użytych w Kościele jako przewodnik dla dalszych biblijnych poszukiwań oraz refleksji. Doktryny dotyczące osoby i dzieła Chrystusa mają zasadnicze znaczenie dla tożsamości, a także zdrowia Kościoła. Każde pokolenie Kościoła potrzebuje studiować i wyznawać na nowo ortodoksyjne rozumienie osoby i dzieła Chrystusa. Ufamy, że dokument ten może być w tym pomocny.

Dla wspólnych działań w sprawach Ewangelii

Na świecie funkcjonuje coraz więcej pozadenominacyjnych Kościołów, organizacji oraz ruchów – wiele z nich służy dziełu rozszerzania Ewangelii. Czasami trudno odróżnić, gdzie mogą zaistnieć zdrowe partnerstwo i współpraca, a gdzie nie. Być może ten dokument posłuży do identyfikacji braci i sióstr w Chrystusie, aby spajać wspólne wysiłki dla Ewangelii.

Na czas obecny

W uniwersyteckim mieście Oksfordzie stoi pomnik męczenników, upamiętniający ofiarę wielu brytyjskich reformatorów, takich jak Thomas Cranmer, Nicholas Ridley czy Hugh Latimer. Przypomina on, że wydali swoje ciała na spalenie, dając świadectwo świętych prawd, głoszonych i utrzymywanych przeciwko błędom Kościoła rzymskiego, i cieszyli się, że dano im nie tylko wierzyć w Chrystusa, ale także dla Niego cierpieć.

Wierzyli, wyznawali i utrzymywali święte prawdy Ewangelii Jezusa Chrystusa. Niosąc świadectwo tych prawd, głosili je, bronili ich, a nawet cierpieli dla nich. Na przestrzeni wieków do tych reformatorów dołączyło wielu innych. Dużo Kościołów we współczesnym świecie Zachodu cieszy się wolnością religijną. Można zapytać: jak długo to potrwa? To pokolenie albo pokolenia, które nadejdą, mogą zostać wezwane do cierpienia za wiarę. To raczej nierozsądne nie być na to przygotowanym – i również nierozsądne pozostawić następne pokolenie nieprzygotowane.

Prawdy odnoszące się do osoby i dzieła Chrystusa są w istocie godne wiary, wyznawania ich, podtrzymywania oraz cierpienia dla nich. W Chrystusie jest życie.

Był taki moment w ziemskim życiu Jezusa, gdy tłumy opuściły Go i został tylko z grupką swoich uczniów. Zapytał ich, czy i oni mają zamiar Go opuścić. Piotr odezwał się w imieniu grupy: „ Panie! Do kogo pójdziemy? Ty masz słowa żywota wiecznego. A myśmy uwierzyli i poznali, że Ty jesteś Chrystusem, Synem Boga żywego.” (J 6:68-69). Jakiś czas później jeden z dwunastu zwątpił. Jezus został ukrzyżowany i pogrzebany. Istniało świadectwo Jego zmartwychwstania, lecz Tomasz zwątpił. Wówczas Jezus ukazał się mu. Tomasz dotknął ran Chrystusa, ran, które poniósł On za nasze grzechy. Tomasz wyznał: „Pan mój i Bóg mój!” (J 20:28).

Tak właśnie wierzymy. Tak też wyznajemy.